Aforyzmy
Aforyzm 87 / Aphorism 87
- Ein Glaube wie ein Fallbeil, so schwer, so leicht.
- Tak ciężka i tak lekka jak gilotyna, jest wiara.
- Wiara to je gilotyna: tako je ciynżko i tako leko.
- Wiara je czëj gilotyna – takô je letkô a takô je cãżkô.
- Wiara wew Boga jes jak gilotyna – tako letko i tako ciynżko.
- Wiara si zdaji jak gilotyna, cu kalapitry na nij ucinali. Cienżka ży du ziemi przygnieci aż bedzisz hinkać, i likkutka, jakby oguli wagi ni miała.
Aforyzm 88 / Aphorism 88
- Der Tod ist vor uns, etwa wie im Schulzimmer an der Wand ein Bild der Alexanderschlacht. Es kommt darauf an, durch unsere Taten noch in diesem Leben das Bild zu verdunkeln oder gar auszulöschen.
- Śmierć jawi nam się, jak obraz przedstawiający bitwę Aleksandra Wielkiego, wiszący na ścianie w klasie. Rzecz w tym, by jeszcze za tego żywota ów obraz przyćmić a najlepiej całkowicie zaćmić.
- Mōmy blisko do umarcio, gynał tak blisko, jak do ôbroska na ścianie we szkole ze nojgłośniyjszym bojym Aleksandra Macedońskigo. Rozchodzi sie ô to, coby jeszcze za tego żywota, tyn bild swojōm robotōm zastawić, abo i cołkiym zmarnić.
- Smiérc më widzymë czëjbë to bëł malënk biôtków Aleksandra Wiôldżigò na szkòlny sconie. Jidze ò to, cobë żëc tak żëbë abò nën òbrôz rozbielec abò w całoscë zamalowac.
- Śmierć jest ganc tak daleko od nos jak obraz bitwy Aleksandra Wielgiygo na ścianie wew lani. Sie rozchodzi o to, nie, żeby wew swojym życiu tyn obraz jakojsiś zaciymnić abo nawet cołkiym zamazać tym, co zrobiymy.
- Jak czaisz na śmierć, to una si zdaji jak tyn landszaft, cu w szkoli na ściani sy dyndał, a na nim Aliksander Wielki kampy komu dawał. Tylku ty kapować musisz, aby za życia swój własny landszaft namalować, cu bedzi kapciu lepszy ud tego na ściani, abu ogóli go zakasuji.
Aforyzm 89 lub 104 / Aphorism 89 or 104
- Ein Mensch hat freien Willen, und zwar dreierlei:
Erstens war er frei, als er dieses Leben wollte; jetzt kann er es allerdings nicht mehr rückgängig machen, denn er ist nicht mehr jener, der es damals wollte, es wäre denn insoweit, als er seinen damaligen Willen ausführt, indem er lebt.
Zweitens ist er frei, indem er die Gangart und den Weg dieses Lebens wählen kann.
Drittens ist er frei, indem er als derjenige, der einmal wieder sein wird, den Willen hat, sich unter jeder Bedingung durch das Leben gehen und auf diese Weise zu sich kommen zu lassen, und zwar auf einem zwar wählbaren, aber jedenfalls derartig labyrinthischen Weg, daß er kein Fleckchen dieses Lebens unberührt läßt.
Das ist das Dreierlei des freien Willens, es ist aber auch, da es gleichzeitig ist, ein Einerlei und ist im Grunde so sehr Einerlei, daß es keinen Platz hat für einen Willen, weder für einen freien noch unfreien. - Na trzy sposoby przejawia się ludzka wolna wola:
Po pierwsze, człowiek przejawił swą wolność poprzez pragnienie obecnego żywota; tego nie zmieni, gdyż przez to przestał tkwić w tamtym poprzednim, a poprzez fakt obecnego istnienia spełnia poprzednią swoją wolę.
Po drugie, realizuje swoją wolność, wybierając swoją życiową drogę i styl życia.
Po trzecie, jest wolny, gdyż z uwagi na przyszłe, ponowne życie, posiada wolę przejścia przez obecne życie bez względu na wszystko i w istocie, dotarcia w ten sposób do samego siebie; i to drogą, wprawdzie swobodnie wybieraną, lecz mimo to pokrętną na tyle, że nie można pominąć niczego, co do życia przynależy.
Tak się przedstawia troistość wolnej woli, będąca w gruncie rzeczy jednością, ze względu na jednoczesność tego troistego jej przejawiania się; więc właściwie nie ma tu miejsca ani na wolną wolę ani na wolę spętaną. - Człowiyk mo swoja wolno wōl na trzi zorty:
Za jedno, że był fraj, kej zachciało mu sie tego żywota; nō terŏzki sie już niy poradzi ôd tego ôdcofnōńć, bo przestoł być taki, jak był przōdzi; skuli tego – bez to, iże żyje – wyrobio ynoś tamta swojo wōl.
Za drugie, je fraj bo może se ôbrać jako i kerōm drōgōm bydzie wandrŏwoł bez swōj żywot.
Za trzecie, je fraj, bo tyn, kerym jeszcze rŏz bydzie, mo wōl ku tymu, coby krōm wszystkigo iść bez żywot a bez to wracać sie do siã gościńcym, kery szło se ôbrać, chociŏż bez wszystkigo i tak za kŏżdym razym je to labirynt, w kerym nic ze żywota niy bydzie ôdpuszczōne.
Tak to na trzi zorty pokazuje sie wolno wōl, kero – skuli tego, co mo ich ôroz i narŏz – je po prowdzie praje we jednym kōnsku tak, iże ni ma już we tym żŏdnego placu na wōl – ani kej ôna bydzie fraj, ani kej bydzie we paściach. - Człowiek mô wòlną wòlą ë to na trzë ôrtë:
Piérszi – je wòlny, bò wëbrôł to żëcy ë tegò nie pòradzy zmienic bò nie je ju tim
chtëren wëbiérôł, leno tim chtëren zjisciwô wòlã wëbierającygò.
Drëdżi – je wòlny bò mòże wëbrac szlach tegò żëcy.
Trzecy – je wòlny , bò bez to że czëdes zus mdze żëc nowim żëcym, mô chãc cobë przeńsc bez to żecy i dojńsc do sebie dargą jaką sóm wëbrôł ale jakô tak a tak je tak krãtô, że biegnie bez wszëtkò co do żecygò je przenôleżny.
Tak tej wëzdrzi ną ne trzë ôrte pòjùdżi, ale spëzglóny są ònë z sobą tak mòckò że nie mô tóm ju placu ani dlô wòlnégò anié dlô niżódnégò chcenié. - Człowiek mo wolnum wole, nie. I ta wolno wola przejawio na trzy sposoby:
Po piyrsze – mioł wolnum wole jak chcioł tego życio, co je teroz mo; ni może tegó chcynio teroz przetninuńć, bo jakby chcioł to chcynie przetminuńć, to już by nie buł tym człowiekiym, co wtynczos tego chcioł; tym człowiekiym może być ino wtedy jak wypełni to swoje chcynie bez to, że byńdzie żuł.
Po drugie – mo wolnum wole, bo so może wybiyra życiowum dróge i sposób życio.
Po trzecie – mo wolnum wole, bo bez to, że mo zaś żyć jeszczy roz; fce przeżyć to życie, co je teroz mo nie patrzunc na okoliczności i dotrajtać tak do samygó siebie drogóm, którum so zgodnie zez swojum wolnum wolum wybiyro, ale takum pomojtanum, że nie omijo óna niczegósińko, co jes wew wogle do przeżycio.
I tako jes ta wolno wola co sie przejawio na trzy sposoby, które sum zez sobum tak potyntegowane, że sie nie dadzum roztyntegować ażeby, i bez sum jednym i tym samym, a bez to ni ma tu ani wolny woli, ani – tej – niewolny. - Jak czaisz na śmierć, to una si zdaji jak tyn landszaft, cu w szkoli na ściani sy dyndał, a na nim Aliksander Wielki kampy komu dawał. Tylku ty kapować musisz, aby za życia swój własny landszaft namalować, cu bedzi kapciu lepszy ud tego na ściani, abu ogóli go zakasuji.
Aforyzm 90 / Aphorism 90
- Zwei Möglichkeiten: sich unendlich klein machen oder es sein. Das zweite ist Vollendung, also Untätigkeit, das erste Beginn, also Tat.
- Mamy dwie możliwości: zrobić się nieskończenie maleńkim, lub być nim. Druga możliwość jest doskonała, bo to statyczność; pierwsza jest zainicjowaniem a więc spełnianiem się.
- Możesz se ôbrać: abo sie zrobić blank malućkim, abo rychtig być blank malućkim. Te druge je ideal, bo to je zastōnie blank., te piyrsze je napoczyńciym; tōż tyż ôkształcaniym siã.
- Są dwie mòżlëwòtë: stac sã malinczim abò ju malińczim bëc. To drëdżi je ju skóńtczoné tej to je biérnosc, to dredżi je regniãcym tej to je dzejanié.
- Mumy dwie możności: zrobić sie dycht malusińkiym abo niym być. To drugie to jes ideał, czyli nie nie robiynie ganc niczegósińko, a pirysze – to poczuntkek, czyli robiynie czegójś.
- Mamy na tu dwa sposoby: Abu si wyrychtować na mikrusa, abu nim być. Tyn drugi sposób bardzij sztymuji, bo nic nie trza przy tym robić. Aby si na mikrusa wyrychtować trza si brać fest za ruboty i bardzo si starać.