Aforyzmy

Aforyzm 81 / Aphorism 81

Niemand kann verlangen, was ihm im letzten Grunde schadet. Hat es beim einzelnen Menschen doch diesen Anschein – und den hat es vielleicht immer –, so erklärt sich dies dadurch, daß jemand im Menschen etwas verlangt, was diesem Jemand zwar nützt, aber einem zweiten Jemand, der halb zur Beurteilung des Falles herangezogen wird, schwer schadet. Hätte sich der Mensch gleich anfangs, nicht erst bei der Beurteilung auf Seite des zweiten Jemand gestellt, wäre der erste Jemand erloschen und mit ihm das Verlangen.

Nikt nie może chcieć tego, co ostatecznie mu zaszkodzi. Jeśli mimo to w przypadku niektórych jednostek wydaje się, że tak właśnie jest – a chyba prawie zawsze powstaje takie wrażenie – to jest to znakiem, iż ktoś wewnątrz pragnie tego czegoś; co jemu wprawdzie służy, ale jest bardzo szkodliwe dla tego kogoś drugiego w człowieku, kogo się przywołuje dla wydania jakiegoś cząstkowego osądu całej sprawy. Gdyby dany człowiek od razu opowiedział się za tym drugim „kimś” w sobie a nie dopiero po wydaniu przez niego osądu, to ten pierwszy zaraz by zniknął a wraz z nim owo żądanie.

Niy możno sie dopōminać tego, co mu szkodzi na ôstatku. Jednakwōż, jeźli tak sie zdo – a przeważnie tak sie zdo – to trza se pedzieć, iże ftoś we człowiyku sie dopōmino tego, co mu po prowdzie robi dobrze, ale tymu drugimu we człowiyku, kerymu koże tak ynoś na poły rozrzōndzić siã, szkodzi festelnie. Jakby człowiyk ôd poczōntku był za tym drugim a niy dziepiyro jak napoczōn być sōndzōny, to tyn piyrszy zarozki by sie stracił a ś’nim tyż te dopomożyni.
Nicht nie mòże chcec tegò co jemù kùńc kùńców szkòdzy. Równak czasã – a wiérã wnët wiedno – wedôwô so że ù niechtërnech ledzy je tak jakbë jich w dëszë bëło dwóch – ten co chce, a ten jaczimù to co ten piérszi chce szkòdzy. Nëgò drëdżigò wiedno so prosy ò rozrzeszenié sztride. Czëjbë człowiek zarôzkù miôł bôczënk na szkòdã tegò dredżigò a nié na jegò sąd, tej ten ‘chcący” be zniknął ze swòją pragniączką ju na sóm piérw.

Nik ni może chcieć tegó, co mu w kuńcu zaszkodzi. Jak mimo to w przypadku niektóry wiary zdaje sie num, że dycht tak jes – a chebać prawie zawsze tak sie zdaje – to znaczy, że jakiś jedyn wew środku człowieka sro sie za czymsiś, co chocioż jymu ploży, to szkodzi tymu drugiymu komuś wew człowieku, kogo sie woło, żeby czyńściowo te cołkum sprawę osuńdziuł. Jakby tyn człowiek, od razu zgodziuł sie zez tym drugiym wew sie, a nie dopiyro jak tyn istny osuńdzi sprawe, to tyn piyrszy zaroz by wsiunk i te jego sranie sie – tyż.
Taj ni moży nikt chcieć tegu, co gu po tym zryćka du imentu. Nu można si czasym pokapować, ży jaki guściuniu by tak chciał – cu si moży i zdaji, tu znaczy ży w tym faceci niby dwóch frajirów siedzi. Jedyn tu hirus co mu ćmaga smakuji i dobrzy robi, a tyn drugi cu go od ćmagi zaraz bebechi bedu boleli. I tyn drugi bedzi trajlował hirusowi, ży hiżyć ćmagi to ni zdrowu. Jakby gościuniu cu w nim dwóch siedzi ud raz si zgodził z tym cu ćmagi ni hirzy, a ni dopieru jak tyn mu szystku wytrajluji, to tyn hirus by het szczeznuł w guściuniu i un by już ćmagi ni chciał duldać.

Aforyzm 82 / Aphorism 82

Warum klagen wir wegen des Sündenfalles? Nicht seinetwegen sind wir aus dem Paradiese vertrieben worden, sondern wegen des Baumes des Lebens, damit wir nicht von ihm essen.

Dlaczego żałujemy za grzech pierworodny? Wszak nie za jego przyczyną wygnano nas z raju, lecz z powodu Drzewa Życia – byśmy nie posmakowali jego owoców.

Pojakiymu utyskujymy na grzych piyrworodny? Przeca niy skuli niego wyżyniōno nŏs ze raju. Wyżyniōno nŏs, coby my niy pojedli ze Gałynzie Żywota.
Dlôczë më bòlejema nad piérwòrodnym grzéchã? Nie bëz przëczënã më bëlë z niéba wëgnóny, leno bez to że Drziéwò Żecygò rosło dote, cobë ma z niegò nie jedle.

Czymu my – wiaruchna – narzykumy, że Adam i Ewa spucli zakazany owoc zez drzewa poznanio dobra i zła? Nie bez to Pambóg nos wyfojarzuł zez raju, ino bez to, żeby my czasym nie spucli owoców z Drzewa Żywota.
Ta czemu ty żałujesz, ży Adam i Ewa w raju zgrzeszyli? Nu ni bez tu ich z raju wykobzano ży zgrzeszyli, inu bez Drzewu Życia – aby tych ampli broń Boży z niegu ni pozrywali i ni sfrygali.

Aforyzm 83 / Aphorism 83

Wir sind nicht nur deshalb sündig, weil wir vom Baum der Erkenntnis gegessen haben, sondern auch deshalb, weil wir vom Baum des Lebens noch nicht gegessen haben. Sündig ist der Stand, in dem wir uns befinden, unabhängig von Schuld.

Nasza grzeszność nie wynika tylko z posmakowania owoców z Drzewa Wiadomości, lecz także z faktu, iż nie spróbowaliśmy jeszcze owoców Drzewa Życia i to nasze położenie jest źródłem grzechu, bez zważania na nasze winy.

Niy bez to, że my hapli ze Gałynzie Dowiedzynio sie, sōm my grzysznikōma, ale tyż skuli tego, że my niy pojedli ze Gałynzie Żywota a krōm przewiny, grzychym je plac, na kerym my sie znodli.
Më jesmë grzészné nie leno dlôtë że më jedle z Drzéwã Wedowiédzë, leno dlôte, że më jesz nie jedle z Drzéwã Żëcy. Jesmë grzëszné niezanôleżno òd przewinë.

Mumy grzych nie ino bez to, że my spucli owoce zez Drzewa Poznanio, ale i bez to, że jeszczy my nie spucli owoców zez Drzewa Życio. Mumy grzych bez to wew jakiym stanie my sóm, a nie bez to czy my sum winni, czy nie.
To że my so grzeszny, to nie od szamania ampli z „Drzewa Wiadomości” nu bez tu ży my nie dorwali zielepuchów z „Drzewa Zycia” i bez tu my si ostali bidułachy grzeszny i ni liczy si czy my cu nagrzeszyli, abu ni.

Aforyzm 84 / Aphorism 84

97_Magdalena Kulesza-Fedkowicz_Aforyzm-84

Wir wurden geschaffen, um im Paradies zu leben, das Paradies war bestimmt, uns zu dienen. Unsere Bestimmung ist geändert worden; daß dies auch mit der Bestimmung des Paradieses geschehen wäre, wird nicht gesagt.

Zostaliśmy stworzeni dla życia rajskiego, przeznaczeniem raju było służenie nam. Nasze przeznaczenie się zmieniło, ale milczy się o tym, czy zmieniło się przeznaczenie raju.

Byli my stworzōne coby wiyść żywot we raju, raj mioł być dlō nŏs. Zmiyniło sie nasze przeznaczyni, nō niy gŏdo sie, eli bez to zmiyniyło sie przeznaczyni raju.
Më òstëlë stwòrzony dote, cobë żëc z raju, raj bëł zrobiony na nasz dodóm. To co nóm bëło namieniony so zmieniło, nie je jednakò wiedzec czë zmieniło so to, co namieniony bëło niébù.

Stetrali nos po to, żeby my żyli wew raju. Raj buł stetrany specjalnie dó nos. Nasze przeznaczynie się przetminyło; nik nic nie godo o tym, czy sie tyż przetminyło przeznaczynie raju.
Jak nas Bóg zrychtował tu inu du rajskiegu życia, a raj miał nam służyć, aby si żyłu szac fajni. Nu szystku si pokałapućkału i my już du raju ni sztymujemy. No nikt ni kuma czy raj tyż si bez tu zrobił inny, czy tyż ni.

Aforyzm 85 / Aphorism 85

Das Böse ist eine Ausstrahlung des menschlichen Bewußtseins in bestimmten Übergangsstellungen. Nicht eigentlich die sinnliche Welt ist Schein, sondern ihr Böses, das allerdings für unsere Augen die sinnliche Welt bildet.

Zło jest emanacją ludzkiej świadomości w przełomowych momentach. Tak naprawdę to nie sfera zmysłów jest ułudą, lecz związane z nią zło, które jawi nam się jako świat zmysłów.

Zło je prōmiyniowaniym ze istności człowiyka we czasie, w kerym sie wszystko miyni. Tak po prŏwdzie to niy świat naszego widzynio, słyszynio i czucio je ôszydōm, ino zło, kere ku nimu przinŏleży a kere naszym ôczōm urobio tamtyn świat.
Zło to je parmieniowanié lëdzczi swiąde w nëch sztótach w jaczich jejich swiat so zmieniwô. Tak richtich to nie swiat czëców so nama zdôwô, ale òmaną je jegò zło jaczi më bierzeme za nen swiat czëców.

Zło to jes takie cóś, co gicho zez naszy świadomości wew takich momentach, wew których sie przestowio wajcha naszygo życio. Tak naprowde to nie to co widzimy ślypskami, macumy pazurami, czujymy klukum i słyszymy klapiokami ino num się zdaje, bo to właśnie zło zwiunzane zez światym zmysłów – ino num sie zdaje.
Szystki zło cu w ludzkij kalapitrzy siedzi, tu z niej wylezi, jak si jaka fest michidra na niegu zwali, abu insza bida. Tak na zicher to ni to taki ważny jest, cu un w swyj kalapitrzy kombinuji, inu to, ży czenstu bedzi kombinował, jak zrobić komu źle, a tegu si nijak skumać nie da, choć widać, ży co kombinuji.

Aforyzm 86 / Aphorism 86

Seit dem Sündenfall sind wir in der Fähigkeit zur Erkenntnis des Guten und Bösen im Wesentlichen gleich; trotzdem suchen wir gerade hier unsere besonderen Vorzüge. Aber erst jenseits dieser Erkenntnis beginnen die wahren Verschiedenheiten. Der gegenteilige Schein wird durch folgendes hervorgerufen: Niemand kann sich mit der Erkenntnis allein begnügen, sondern muß sich bestreben, ihr gemäß zu handeln. Dazu aber ist ihm die Kraft nicht mitgegeben, er muß daher sich zerstören, selbst auf die Gefahr hin, sogar dadurch die notwendige Kraft nicht zu erhalten, aber es bleibt ihm nichts anderes übrig, als dieser letzte Versuch. (Das ist auch der Sinn der Todesdrohung beim Verbot des Essens vom Baume der Erkenntnis; vielleicht ist das auch der ursprüngliche Sinn des natürlichen Todes.) Vor diesem Versuch nun fürchtet er sich; lieber will er die Erkenntnis des Guten und Bösen rückgängig machen (die Bezeichnung »Sündenfall« geht auf diese Angst zurück); aber das Geschehene kann nicht rückgängig gemacht, sondern nur getrübt werden. Zu diesem Zweck entstehen die Motivationen. Die ganze Welt ist ihrer voll, ja die ganze sichtbare Welt ist vielleicht nichts anderes als eine Motivation des einen Augenblick lang ruhenwollenden Menschen. Ein Versuch, die Tatsache der Erkenntnis zu fälschen, die Erkenntnis erst zum Ziel zu machen.

Od momentu popełnienia grzechu pierworodnego mamy jednakowe umiejętności, jak idzie o odróżnianie dobra od zła a pomimo to, na tym obszarze szukamy swej wyjątkowej wyższości. Jednakowoż, dopiero poza zakresem owego rozpoznawania mają początek istotne różnice. Powstałe przy tym wrażenie wewnętrznej sprzeczności wynika z faktu, że nikt nie może zadowolić się samym aktem rozpoznania, lecz jest zmuszony zgodnie z nim się zachowywać. To jednak przekracza posiadane siły i w związku z tym zmusza do samounicestwienia, choć wiadomo, że ono nie zapewnia dodatkowych, niezbędnych mocy; tylko, że to jedno, jedyne doświadczenie nie ma alternatywy. (W tym też tkwi istota zakazu zagrożonego śmiercią, sięgania po owoce Drzewa Wiadomości, być może także pierwotny sens śmierci z przyczyn naturalnych.) Wszakże tego doświadczenia człowiek się boi; wolałby uznać za niebyły akt poznania czym jest dobro i zło (w tym jest geneza pojęcia: grzech pierworodny), ale zaistniałych zdarzeń nie da się odmienić; można je tylko uczynić niejasnymi. Temu służą tworzone motywacje postępowania. Wypełniają one cały świat; może nawet cały ten namacalny świat jest jedną kompleksową motywacją, którą człowiek sobie stworzył, by przez chwilę odetchnąć; jest usiłowaniem oszustwa w kwestii poznania, które jakoby było dopiero celem.

Ôd grzychu piyrworodnego sōm my po prŏwdzie rōwni jak idzie ô poradzyni poznanio dobra i zła; krōm tego, iże ni ma tu różnice. We tym grzychu szukōmy w czym by my mōgli przewŏżyć. A przeca rychtig rōżnice napoczynajōm sie dziepiyro kajś za dowiedzyniym sie wszyjskigo. To tak ôszydnie sie zdo skuli tego, iże żŏdnymu niy poradzi styknōć same dowiedzyni sie wszyjskigo, yno musi wszysko robić tak, jako z tego wyrozumi. Jednakowoż niy dostoł stykajōncyj mu siyły i bez tōż musi sie blank zmarnić. Wiy, że jak tak sōm siebie zmarni, to i tak ni mo gwarantowane, iże dostanie dość siyły, ale ni mo inkszego wyńścio – musi przyńść ta ôstateczno prōba. (To było nojpiyrsze we zabrōniyniu jedzynio z Gałynzie Dowiydzynio sie pod korōm umarcio; możno we tym tyż je żdżōdło umarcio ze swoji natury.) Mo przed tym strach i wolołby, coby nigdy niy było żodnego poznanio dobrego i złego (we tym grzych piyrworodny je tak stary, jak poczōntek tego wylynkanio), yno że tego co sie stało, niy do sie ôdcofnōć, idzie ynoś zrobić, że to co je, bydzie sie zdało kalne. Po to sie robiōm poduszczynio. Na świecie je ich mocka. Możno cołki świat, kiery widzymy, je ynoś poduszczyniym, kiere wystŏwio przed inkszych człowiyka, co chce mieć na chwila pokōj; pruguje sie zabamōńcić to, iże dowiedzyni sie było grzychym, a pokŏzać, iże ô dowiedzyni sie, tak po prŏwdzie cołki czas sie rozchodziyło.

Òd czëdë më nosymë merk piérwòrodnygò grzéchù naju rozmiałosc rozpòznónié zła a dobra je tak richtich jednakô jak tedë czëj më zerwële brzôd pòznaniô. Nimò tegò prawie ten grzéch ùwôżómë za przewôgã. A kò doch richtich różnice je widzëc dopiérze czëj mdzeme miec całowną widzã. I tej téż człowiek mdzë sóm z sobą w sztridze, bò nie sygnie leno pòznac wszëtkò ale jesz wedle tij nowi swiądë dzejac. Na dzejanié taczi jednakò człowiek nie mô sygający mòce, tej téż sóm sebie nikwi nie dlôtë cobë miôł nôdzjã że òd tij próbë dostónië dosc mòcë, leno dlôtë że wié że to je jedurny mòżlewòta. (Je to téż szlach tij próbë w jaczij człowiek nié mògł zerwac brzadu pòznanié tej mòże taczié je na ògle sens ùmiarcy). Tij próbë jednakò mô człowiek strach, wòli ju nawetkã cobë mòżlewòta dotkniãcy dobra i zła nigde nie bëła mù dónô (tej téż ze strachù mô so ùrodzony nen “grzéch pierwòrodny”). Le to co so ju miało stac nié mòże so nie miec stóny, mòże leno sã pòmãcec. Dlôtë téż pòwstôwają tołmaczenia tegò co robimë. Swiat je nima wefùlowóny, wejle! mòże nawetka wszëtkò co më na tim swiece widzymë je leno tołmaczenim człowieka jaczi chce òdpòczic. Próbuje òmanic że wszëtkò co robi dopiérze mô mù dac wiedzã.

Od czasu jak my spucli owoce zez drzewa poznanio nasze radzynie so zez odróżnianiym dobra od zła nie jes ci nic, tej, nic lepsiejsze jak buło, a i tak sie num zdaje, że to akurat num idzie nojlepi. Tej, ale dopiero zaś późni, poza samiusińkiym ino odróżnianiym dobra od zła, zaczyno sie polka. Zdaje sie, że już wew samym tym odróżnianiu jes jakojsiś kucha. Bo nikumu nie starczy same ino odróżniynie. Ni ma da – trzebno jeszczyk zgodnie z niym żyć. Na to jednak jes zez kożdygo jednygo człowieka za wielki październik – bo mu taki siuły nik nie doł, żeby so zez tym poradziuł, nie. To, że musi postympować zgodnie zez tym odróżniyniym, ale ni mo tyle siuły, koże mu sie samymu zniekarować, chocioż wiada, że od tegó mu tyż siuły nie przybyńdzie, ale nic wiyncy ni może już zrobić – zostaje mu ino ta ostatnio próba. (Dlatego buł zakaz jedzynio zez drzewa poznanio i dlatego człowiek musi kryknąć.) Tyj próby sie człowiek jednak drygo; wolołby raczy cownuńć nazod to, co wiy o różnicy miyndzy dobrym a złym; ale to już jes niemożliwym; może sie nojwyży zamojtać. Na to sum zachynty do robinio czegóś. Na świecie jes jych wuchta. Tej, może tyn cołki świat jes takum jednum wielgum zachyntum do działanio, którum se człowiek wymodziuł, żeby na chwiułke oddychnuńć. To jes tako próba wichłaczenio. Idzie o to, żeby zachachulić, że prowde o tym, że poznanie różnicy miyndzy dobrym i złym buło grzechym, bez to że tegó poznanio jeszczyk nie buło, że szysko, co wiara robiuła, to buło właśnie szukanie tyj różnicy, nie. I óna jeszczyk nie jes znojdniynto.

Strony:poprzednia 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 następna